Τα εκκολπώματα συνήθως εντοπίζονται στο αριστερό παχύ έντερο (σιγμοειδές) και απαντώνται συνήθως στις μεγαλύτερες ηλικίες. Το 10% των ανθρώπων πάνω από τα 40 έτη και το 50% των ανθρώπων πάνω από τα 60 έτη έχουν εκκολπώματα στο παχύ έντερο.
Ποια συμπτώματα προκαλούν;
Η πλειοψηφία των ασθενών με εκκολπώματα δεν εμφανίζουν ποτέ συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Κάποιοι ασθενείς παρουσιάζουν κοιλιακό πόνο, ενώ ένα μικρό ποσοστό εμφανίζουν επιπλοκές από αυτά. Αυτές είναι:
- φλεγμονή (εκκολπωματίτιδα)
- απόστημα,
- διάτρηση
- συρίγγιο
- αιμορραγία
Τι είναι η εκκολπωματίτιδα;
Εκκολπωματίτιδα είναι η μόλυνση και φλεγμονή των εκκολπωμάτων που προκαλεί πόνο στην κοιλιά, πυρετό και διαταραχές των κενώσεων του εντέρου. Η συχνότητα ανάπτυξης εκκολπωματίτιδας σε ασθενείς με εκκολπώματα φαίνεται ότι είναι μεταξύ 10% και 25%.
Ποια είναι τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας;
Το πιο κοινό σύμπτωμα της εκκολπωματίτιδας είναι πόνος στο αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς που συνοδεύεται από πυρετό. Άλλα συμπτώματα δυνατόν να περιλαμβάνουν:
- Δυσκοιλιότητα
- Διάρροια
- Ναυτία και έμετο
Πως γίνεται η διάγνωση των εκκολπωμάτων και της εκκολπωματίτιδας;
Η διάγνωση των εκκολπωμάτων γίνεται με την κολονοσκόπηση. Άλλη μέθοδος που τα αναδεικνύει είναι ο βαριούχος υποκλυσμός. Η εξέταση αυτή περιλαμβάνει υποκλυσμό με βάριο και στην συνέχεια λήψη ακτινογραφιών.
Όταν υπάρχει υποψία φλεγμονής (εκκολπωματίτιδα) ,η κολονοσκόπηση αντενδείκνυται λόγω της ευαισθησίας του τοιχώματος του παχέος εντέρου και του αυξημένου κινδύνου διάτρησης. Στις περιπτώσεις αυτές, η διάγνωση τίθεται κυρίως με την αξονική τομογραφία κοιλίας.
Πώς αντιμετωπίζεται η εκκολπωματίτιδα;
Η θεραπεία της εκκολπωματίτιδας εξαρτάται από την βαρύτητα των συμπτωμάτων. Εάν η κλινική εικόνα είναι ήπια, αρκεί η χορήγηση αντιβιοτικών και μιας ειδικής δίαιτας με διαυγή υγρά για μικρό χρονικό διάστημα.
Ηλικιωμένοι ασθενείς, ασθενείς με συνοδές παθήσεις ή ασθενείς με υψηλό πυρετό ή/και λευκοκυττάρωση, χρήζουν νοσηλείας σε νοσοκομείο. Η αγωγή τους περιλαμβάνει διακοπή της σίτισης για μερικές ημέρες, και ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και αντιβιοτικών. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αφαίρεση του τμήματος του παχέος εντέρου που έχει προσβληθεί.
Εάν δεν έχει προηγηθεί κολονοσκόπηση και η διάγνωση της εκκολπωματίτιδας έχει γίνει ακτινολογικά, τότε ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε κολονοσκόπηση σε δεύτερο χρόνο, μετά την πάροδο τουλάχιστον 6 εβδομάδων και την υποχώρηση της φλεγμονής. Η κολονοσκόπηση είναι απαραίτητη κυρίως για τον αποκλεισμό άλλης διάγνωσης όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
Τι θα πρέπει να τρώω αν έχω εκκολπώματα;
Η διατροφή των ασθενών με εκκολπώματα, θα πρέπει να είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Η δίαιτα αυτή έχει διπλό ρόλο: από τη μια προστατεύει από την ανάπτυξη εκκολπωμάτων και των επιπλοκών τους και από την άλλη βελτιώνει τα συμπτώματα των ασθενών που ήδη πάσχουν από αυτά.
Καλές πηγές φυτικών ινών είναι τα φρούτα, η βρώμη, τα όσπρια (φασόλια, φακές, ρεβύθια), ο αρακάς, τα φασολάκια και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (μαρούλι, λάχανο, μπρόκολο). Πολλά από τα δημητριακά για πρωινό είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, κυρίως τα All-Bran και Bran flakes.
Παλαιότερα υπήρχε η θεωρία ότι η κατανάλωση σπόρων, ξηρών καρπών, καλαμποκιού, ή άλλων παρόμοιων τροφών αύξανε τον κίνδυνο ανάπτυξης επιπλοκών από τα εκκολπώματα. Σήμερα, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η κατανάλωση αυτών των τροφών αντενδείκνυται όταν υπάρχουν εκκολπώματα. Θα ήταν όμως συνετό να αποφεύγονται σε περιόδους ενεργούς ή πολύ πρόσφατης εκκολπωματίτιδας.
Αιμορραγία από εκκολπώματα
Ένα ποσοστό 3% με 5% των ασθενών με εκκολπώματα μπορεί να παρουσιάσει σοβαρή αιμορραγία. Ο ασθενής εμφανίζει συνήθως απώλεια μεγάλων ποσοτήτων ζωηρού ερυθρού ή βυσινόχροου αίματος από το ορθό. Απαιτείται η εισαγωγή σε νοσοκομείο και η αντιμετώπιση της αιμορραγίας με χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών και μεταγγίσεις αίματος.
Οι ασθενείς που είναι αιμοδυναμικά σταθεροί πρέπει να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση μετά από προετοιμασία του εντέρου με καθαρτικό. Κατά την κολονοσκόπηση είναι δυνατός ο εντοπισμός του σημείου που αιμορραγεί και η εφαρμογή ενδοσκοπικής θεραπείας. Αυτή περιλαμβάνει έγχυση αδρεναλίνης, θερμοκαυτηρίαση, εφαρμογή αιμοστατικών clips ή απολίνωση με ελαστικούς δακτυλίους.
Στους αιμοδυναμικά ασταθείς ασθενείς, παρά την αρχική αντιμετώπιση, πρέπει να γίνει επείγουσα αγγειογραφία με υπερεκλεκτικό εμβολισμό του αγγείου που αιμορραγεί. Εάν οι παραπάνω θεραπείες αποτύχουν, θα χρειαστεί τελικά χειρουργική θεραπεία με εκτομή του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου. Ευτυχώς, κάτι τέτοιο συμβαίνει μόνο σε ένα πολύ μικρό ποσοστό ασθενών.
Αλκιβιάδης Ευθυμίου - Γαστρεντερολόγος Ηπατολόγος στη Θεσσαλονίκη
